Pigmentvlekken is meestal een onschuldige huid conditie waarbij plekken op de huid donkerder van kleur zijn dan de normale omringende huid. Pigmentvlekken worden in de huid veroorzaakt door overproductie van een pigment, bekend als melanine. Melanine wordt door pigmentcellen (melanocyten) in de opperhuid gemaakt.
Wat is pigment?
Pigment wordt ook wel melanine genoemd. Melanine wordt door pigmentcellen (melanocyten) gemaakt met behulp van het aminozuur tyrosine in de onderste basale laag van de opperhuid (epidermis). Tyrosine wordt door een enzym tyrosinase geklieft en afhankelijk van je huidtype vormt er eumelanin en pheomelanin.
Eumelanin is bruin-zwart en het beschermt ons tegen ultraviolete licht (foto-protectief). Pheomelanin is geel-rood, foto-reactief en beschermt niet tegen ultraviolete straling. Mensen met een lichte huidskleur Fitzpatrick huidtype 1 (rood haar/blauwe ogen) & 2 (blond haar/blauwe ogen) produceren meer pheomelanin en verbranden sneller in de zon. Donkere huidtypen 3-6 (donker bruin zwart haar/bruine ogen) hebben voornamelijk eumelanin, gelijkmatig in de huid verdeeld en zijn goed bestand tegen de zon.
Nog in de melanocyten wordt vervolgens melanine ingepakt en getransporteerd in melanosomen (stap 1). Via uitstulpingen in een melanocyt verlaten de volgepakte melanosomen naar keratinocyten (een enkele melanocyt is ruwweg ‘verbonden’ met 40 keratinocyten) (stap2). De verplaatsing van keratinocyten van de onderste gedeelte van de epidermis naar het oppervlak, leidt tot een donkere tint (stap 3).
Bij pigmentvlekken is er sprake van een ongelijke verdeling van lokaal over gestimuleerde melanine.
Oorzaken van pigmentvlekken?
Het wordt veroorzaakt door overmatige blootstelling aan zonlicht, hormonale veranderingen, zoals anticonceptie medicatie of in de overgang, huidirritatie door agressieve chemische stoffen, diverse huidaandoeningen, zoals bijvoorbeeld acne, eczeem of psoriasis en ook door medicijnen (Antibiotica: tetracycline/ doxycycline/ minocycline, hartmedicatie: amiodarone). Pigmentvlekken kan op elk deel van het lichaam voorkomen, maar het vaakst in het gezicht, op de handen en in de nek, en wordt om cosmetische redenen ongewenst beschouwd.
Behandeling pigmentvlekken
Smeren
Gebruik overdag minerale zonbescherming met minimaal SPF30 en cosmetische ingrediënten die pigmentvlekken verminderen. Er zijn ook enkele cosmetische huidverzorgende ingrediënten die je huid kunnen stimuleren zoals Vitamine A, C, Vitamine B3 (Niacinamide), Arbutine, Kojic Acid, Resveratrol, Zoethout wortel, Hydrochinon. Ga zeker niet zelf blekende crèmes kopen. Ze bevatten soms stoffen dat bij langdurig gebruik schadelijk voor de huid kan zijn. Een recente studie suggereerde dat ongecontroleerd hydrochinon gebruik (over the counter producten), huidkanker kan veroorzaken. Overleg met een huidtherapeut of eventueel met je arts of apotheker als je een blekende crème wilt smeren.
Er bestaat ook zoiets als camouflagetherapie. Wanneer pigmentvlekken heel donker zijn, kan make-up onvoldoende dekkend zijn. De huidtherapeut kan met camouflagetherapie crèmes op kleur maken die passen bij jouw huid om zo je pigmentvlekken bedekken.
Peelings
Een andere optie is chemische peeling. De peeling gebeurt onder begeleiding van een huidspecialist en stimuleert de huid om sneller af te schilferen en zich te gaan vernieuwen. Hierdoor zullen vlekjes sneller vervagen en wordt pigment lichter.
Lasers
Oppervlakkig pigment is goed te behandelen met de laser of met IPL. De warmte van de laser/IPL wordt opgenomen door het pigment. De hitte die daarbij vrijkomt, zorgt ervoor dat de pigmentkorrels van de pigmentvlekken uiteenvallen. Een deel ruimt het lichaam zelf op en een deel wordt een korstje welke er na 1,5 week afvalt. De nieuwste laser techniek is de PicoWay laser heeft een pulsduur van 10-12 seconden. Dankzij deze ultrasnelle pulsen is deze laser is in staat om de pigmenten in de huid tot in de kleinste deeltjes te verpulveren waardoor ze gemakkelijker en sneller door het lichaam kunnen worden opgeruimd. In vergelijking tot de oudere nanolasers zijn er minder behandelingen nodig om pigmentvlekken naar tevredenheid te doen verbleken. De PicoWay is op dit moment ook dé veiligste laser voor mensen met een getinte huid. Aziatische, hindoestaanse en zelfs negroïde huidtypen.
Microneedling
Bij microneedling worden er met de dermapen hele kleine gaatjes in de huid gemaakt. Dit zorgt ervoor dat er een huidvernieuwingsproces op gang komt en de huid zichzelf gaat vernieuwen. Omdat het op een gecontroleerde manier gaat, is de kans op nieuwe pigmentvorming vrij klein, ook bij mensen met donkere huidtypes.
Glutathion supplement
Van glutathion wordt gedacht dat afremming van pigment op verschillende mechanismen werkt. Het remt de aanmaak van pigment in de melanocyten (pigmentcellen), en de sterke antioxidante werking van glutathion heeft ook een remmende werking op de pigmentaanmaak.
In een gerandomiseerde placebo-gecontroleerde studie uit 2012 met 60 vrijwilligers, kregen de vrijwilligers oraal toegediende glutathion in een dosis van 500 mg per dag gedurende 4 weken. Het resulteerde in een lichtere huidskleur van het gelaat en onderarmen. Op zich is glutathion als een supplementkuur veilig, maar voor wat betreft de effecten op langere termijn is meer onderzoek nodig.
Qua voeding zijn fruit, groente en vlees bronnen van natuurlijke glutathion.
Polypodium leucotomos extract (PLE)
PLE is een varenextract en behoort tot de Polypodiaceae familie. Het heeft een anti-oxidante en immunoprotectieve werking. In een dubbelblinde gerandomiseerde studie met placebo werden 40 mensen met melasma onderverdeeld in 2 groepen en gedurende 3 maanden gevolgd. Eén groep ontving een placebo, gecombineerd met SPF50+ en hydrochinon 4% crème en de andere groep kreeg PLE extract ( 2 x per dag 480 mg), SPF50+ smeren en ook hydrochinon creme 4%. Conclusie na 3 maanden: de groep met PLE, zonbescherming en hydrochinon 4% crème is significant beter.
Tranexaminezuur – medicijn
Tranexaminezuur is een synthetische vorm van het aminozuur ‘lysine’. Het is een geneesmiddel dat vaak gebruikt om bloedingen door trauma, operatie, bevalling, zware menstruatie en neusbloedingen te voorkomen. Een off-label use van tranexamine is de behandeling van melasma. Dit is wel onder strikt medisch toezicht en met bloedonderzoeken.
Behandeling van melasma met oraal tranexaminezuur is beschreven in onderzoeken. In één onderzoek bleek een dosering van 250 mg tweemaal daags gedurende 6 maanden 65% van de patiënten te resulteren in een uitstekende of goede verbetering. Het gebruik van tranexaminezuur voor het verlichten van donkere vlekken op de huid geeft een potentieel risico op trombose. Tijdens de tranexaminekuur wordt geadviseerd om met anticonceptie te stoppen.